(Door Frank Flippo)

De Bron van de Eeuwige jeugd is een geliefd symbool en in vele verhalen kom je hem tegen, het één nog wonderbaarlijker dan het andere. Niet iedereen weet dat mensen tientallen jaren langer een leven kunnen leiden van hoge mentale en lichamelijke kwaliteit door enkele praktische adviezen te volgen.Iedereen wordt ouder, maar je kunt voorkomen vroegtijdig te verouderen. Een grote rol bij verouderingsprocessen spelen vrije radicalen. Dat zijn beschadig­de, onge­bonden mole­culen die vrijkomen bij ver­bran­dings- en oxida­tie­proces­sen. Zij gaan gemakkelijk chemi­sche reac­ties aan met verbin­dingen in het lichaam en die raken daar­door ontregeld. Vrije radicalen zijn een sleutelbegrip bij het tegengaan van de aftakeling. Hoe meer iemand ervan binnen­krijgt, hoe snel­ler hij verou­dert.

Zeven tips tegen het verouderen

(1)Overal waar verbranding plaatsvindt, komen grote hoeveelhe­den vrije radicalen los. Wie sigarettenrook inhaleert, ademt daar­bij ontelbare vrije radicalen in. Niet roken dus! Om dezelfde reden kun je beter de verbrande kantjes van het vlees snijden. Een kind dat instinctief weigert om zwarte, bittere broodkorsten op te eten, heeft gelijk. Gerookte noten, vlees en vis zijn om dezelfde reden schadelijker dan je zou denken, om nog maar te zwijgen over de vrije radicalen in het gemiddelde barbecue-etentje.

(2)Antioxidanten vind je veel in vleeswaren. Zij moeten het be­derven tegengaan. Om dezelfde reden slikken veel Amerikaanse gezondheidsfanaten deze stoffen, in de veronderstelling dat levend vlees er evengoed bij gebaat is. Deze stoffen zijn echter nog te weinig onderzocht om ze zomaar aan te kun­nen bevelen. Beter is het om de vrije radicalenremmende vita­mines C en E te consumeren, of u dat nu via vitaminepreparaten doet of via verse fruit en groente. En wie gezond eet, zorgt dat zijn lichaam zelf antioxidanten aanmaakt.

(3)Hoe meer verzadigde vetten in je voeding, hoe meer vrije radica­len er vrijkomen bij de vertering. Het is dus verstandig, niet te veel vet vlees te eten. Overmatige vleescon­sumptie draagt bij aan aderverkalking en hartinfarc­ten. Dat gaat via een ingewikkeld proces waarbij de eiwitten onder andere worden opgeslagen in het bindweefsel en de ader­wanden. Het verdient daarom aanbeveling op zijn minst enkele dagen in de week geen vlees te eten en daar­voor in de plaats bij­voorbeeld vis te eten of peulvruchten. Het maakt uw dieet gezonder, afwisselender en misschien zelfs lek­kerder.

(4)Wees ook matig met suiker. Suiker heb je nodig, maar het lichaam maakt die zelf aan uit bijvoorbeeld aardappelen, rijst en brood.  We houden zo van die zoete smaak. Wil je dat, neem dan fruit. Dat bevat mineralen die de suiker helpen verteren, en veroorzaken meestal een kleinere ‘glykemische piek.’ Dit betekent een piek in de suikerspiegel van je bloed. Hoe meer van die pieken, hoe sneller je veroudert. Je kunt weefsels, organen en cellen niet oneindig en ongestraft oprekken. Tegenwoordig zijn ook schijnbaar minder schadelijke zoetstoffen in de handel als stevia en yakon.

De zengende zon

(5)Bij alle verbranding komen ontelbaar vele vrije radicalen vrij. Een andere manier van verbranden is via de zon. Zonnebaden is lang aangeprezen als gezond. Een bruine teint ziet er gezond uit, maar het is een afweermechanisme van de huid tegen ultraviolette straling. Die is­ scha­delijk en kan huidkanker veroorzaken. Zonlicht veroorzaakt een chemische reac­tie en beschadigt zo de huidcellen. Invetten met zonnebrandcrème on­dervangt het gevaar een beetje, maar met de dunnere ozonlaag wordt het steeds riskanter om dagen­lang te bakken op het strand. Na het zonnebaden probeert de huid zich weer snel te herstellen, maar hoe vaker de huid beschadigt, hoe moeilijker dat gaat. Met andere woorden: veroudering.

Dit kun je voorkomen door ’s zomers niet voortdu­rend te zon­nebaden maar daarnaast andere dingen te doen: wandelen over bospaden, op terrassen zitten, of lekker dom­melen in de schaduw van de bomen.

(6)Bij overmatige stress maakt het lichaam zelf vrije radica­len en zoals gezegd, dit werkt vroegtijdige veroudering in de hand. Een bepaalde mate van stress is gezond omdat dit je aan de gang zet om dingen te bereiken die goed voelen. Overmatige stress is echter destructief. Die kan ontstaan door een baan waarin men zich niet lekker voelt, maar ook door verveling en thuiszitten. De maat bepaal je het beste zelf. Niemand ont­komt helemaal aan stress. Dat is geen ramp, zo lang iemand zich even regelmatig als hij stress ervaart, ook kans ziet zich helemaal te ontspannen.

Minder verbranden door meer te bewegen

(7)Een gezonde manier van ontspannen is enkele malen in de week spor­ten. Hardlopen, wandelen, fietsen en zwem­men zijn heel geschikte sporten om de conditie te ver­beteren, omdat deze activiteiten inzet vragen van vele soorten spieren. Een half uurtje tot een uur per keer is voldoende. Het is niet de bedoeling zich uit de naad te werken, dat doet meer kwaad dan goed. Beter is rustig wandelen of zwemmen. Het tempo komt vanzelf, mocht je er behoefte aan hebben. Uiteindelijk, bij elke regelmatige lichaamsbeweging, word je fitter. Dit betekent dat de gemiddelde hartslag omlaag gaat. Bij een lagere hart­slag ver­brand je minder. Hoe minder het lichaam verbrandt, hoe langer het meegaat.

(8)Het drinken van een of twee glaasjes alcohol kan zeer ontspannend wer­ken. Heeft het bij jou dat effect, proost! Alcohol breekt vitamines af, maar dat weegt niet op tegen de vrije radicalen die je kwijt­raakt door de ontspanning. Af en toe een glaasje kan dus heil­zamer zijn dan alcoholvrij. Maar bij meer dan twee glazen per dag voor een man, en meer dan een glas per dag voor een vrouw, zo is aangetoond, is het effect nog veel negatiever dan blijven zitten met stress.

(9)Duurzame sociale contacten zijn belangrijk voor een lang leven. Gezelligheid haalt de druk van de ketel en vermindert zo de stress. Dat geldt ook voor genot. Met een sterk libido is regelmatige seks zeer verstandig. Zoals bij alles bepaalt de maat de gezondheid. Gezelligheid noch seks ontaarden in tirannie zo gauw je het als verplichting gaat zien, of zo gauw het dwangmatig wordt.

Ook voor wie al deze aanwijzingen trouw opvolgt, staat absoluut niet vast dat hij de honderd haalt. Daarvoor spelen erfe­lijk­heid, besmettelijke ziekten of domme pech een te grote rol. Krampachtig streven naar gezondheid is ongezond. Verstarring en fanatisme maken vroeg oud. Een kenmerk van verouderen is dat niet alleen het lijf, maar ook de denkbeelden verstarren en verstram­men. Baby’s zijn warm en soepel als elastiek, een lijk is koud en stijf. Wil je een poging doen de jeugd te bewaren, houd dan in je bewegingen en ideeën een zo groot mogelijke soepelheid aan. Van gebrek aan zorgen is nog nie­mand oud geworden.

De wijsheid van een honderdjarige

Uit interviews met mensen die gezond honderd worden en ouder, blijkt dat zij bijna allemaal gezegend zijn met een ontspan­nen, blijmoedige en relativerende levenshouding. Het zijn geen piekeraars, vaak hebben ze veel gevoel voor humor. Ze roken gerust een pijpje, nemen een bor­reltje en zitten in het zonnetje zo het uitkomt. Dat is duidelijk anders dan excessief zonnebaden, roken of drinken.

Zij noemen hun natje en hun droogje de kleine genoegens van het leven. En wordt een mens niet honderd met zo’n instelling, gelukkiger zal hij er meestal wel van worden. Maar hoe word je zo? Het is onvoldoende om tegen jezelf te zeggen: kom, van nu af aan geen stress meer, geen gepieker, geen ongezonde leefgewoon­tes. Maar het is meestal moeilijk gewoontes te veranderen en als dat al lukt, dan duurt het vaak een hele tijd. Mensen hebben uiteenlopende karakters. Stemmin­gen en temperamenten zijn soms moeilijk in de hand te houden. Maar dagelijks twee keer 20 minuten mediteren werpt al na enkele weken zijn vruchten af. Dit kunnen vele mediteerders bevestigen. Mediteren helpt je een grotere gelijkmoedigheid en kalmte te ontwikkelen en zorgelijkheid te verminderen.

Iedereen kent mensen die zeer gezond, bewust, sociaal en beweeglijk leven, maar toch op hun vijftigste dood neervallen. Misschien dat deze gedachte enige troost biedt: bovenstaande tekst geeft geen garantie op honderd worden. Maar als je deze aanwijzingen volgt, ga je wel lekkerder in je vel zitten.

(Dit artikel is oorspronkelijk geschreven voor een Vlaamse glossy genaamd Goed Gevoel. Na enkele toezeggingen schreef ik het verhaal, dat vervolgens niet werd gepubliceerd. Hier ziet het eindelijk het levenslicht, wel geüpdate maar voor 90% in de oude staat)