Foto: Giftig, © Frank Flippo 2018

(Door Frank Flippo)

Hoeveel mensen die graag een biertje of wijntje drinken, hebben zin om dit te lezen? Al zijn het er maar drie, de waarheid moet gezegd worden. Voor wie na lezing zich met de oren klapperend afvraagt waar al deze feiten vandaan komen: het slotdeel, nog te publiceren op Zilvervis,  vermeldt een uitgebreide bronnenlijst. De verhoogde kans op bijna dertig hieronder genoemde vreselijke ziekten en kwalen is gebaseerd op ruim honderd onderzoeken van ’s werelds meest vooraanstaande onderzoekscentra.

Hieronder, in dit lang verwachte vijfde deel van de Alcoholsaga,  ‘een boekje open’ over alcoholgerelateerde kwalen. Lang niet iedereen is in detail geïnformeerd over de verwoestingen die deze meest populaire drug ter wereld kan aanrichten en die een aanvang nemen zo gauw de essentiële regel van matigheid wordt genegeerd. Juist bij het nuttigen alcohol wordt deze regel massaal overtreden. In relatief weinig landen is alcohol verboden. Tekenend is dat juist Arabische en islamitische landen hierin het voortouw nemen, omdat genieten van het mooie dat de wereld te bieden heeft, vanouds geprezen wordt in de Koran. Alcohol hoort daar nadrukkelijk niet bij. Dat geldt als een duivels en dodelijk gif dat mensen verleidt en naar de ondergang voert. Overdreven? Misschien vinden we dat niet meer nadat we de onderstaande opsomming met toelichting hebben gelezen.

Het alcoholische alfabet 

Een overmaat aan alcohol:

a. onderdrukt het zenuwstelsel,

b. doodt hersencellen,

c. vergiftigt de lever,

d. verzwakt het immuunsysteem en

e. kan leiden tot obesitas, leverkwalen,

f. een verlaagde intelligentie en

g. hormonale afwijkingen.

H: zwangere vrouwen die veel drinken kunnen afwijkingen krijgen aan hun ongeboren kind, met na de geboorte verstandelijke handicaps en misvormingen.

I: Alcohol blokkeert de lichamelijke groei bij jongeren en

j. de celdeling die nodig is voor wondgenezing. Ook lost alcohol

k. bloedplaatjes op die nodig zijn om bloed te laten stollen. Alcohol

l.verstoort daarnaast de hormoonhuishouding en is

m. sterk giftig voor de testikels.

N: Alcohol zet het mannelijke hormoon testosteron om in het vrouwelijke hormoon oestrogeen. Dit verklaart waarom ballen van zware drinkers vaak krimpen, een onomkeerbaar proces,  en waarom ze

o. soms mannenborsten ontwikkelen. Van a tot o tellen we dus al gauw vijftien kwalen en afwijkingen, al dan niet afgeleid van elkaar, en allemaal gerelateerd aan dit razend populaire goedje, en die kunnen optreden zodra overmatig gebruik optreedt.

Maar ja, wat is overmaat? Statistisch gesproken is een kleine overmaat al schadelijk, maar van zwaar drinken is pas sprake als een man minstens eenmaal per week zes of meer glazen op één dag drinkt, of als een vrouw minstens een maal per week vier   glazen of meer op een dag drinkt. Bij mannen noem je het overmatig drinken als ze meer dan 21 glazen per week drinken en voor vrouwen een gemiddelde consumptie van meer dan 14 glazen per week.

Hieronder breiden we het overzicht verder uit van veelvoorkomende ziekten en kwalen  waar ook bij matig gebruik (11 tot 17 glazen per week) al grote kans bestaat dat de drinker die krijgt.

Denk aan p. kanker,

q.infectieziekten,

r. diabetes,

s. neuropsychiatrische ziekten zoals het Korsakov-syndroom,

t.hart-en vaatziekten, lever- en

u.alvleesklierkwalen. Verder secundair letsel door

v. onhandigheid (de motoriek verslechtert),

w. verkeersongelukken,

x. gevechten (ontremd gedrag) en

y. huiselijk geweld.

(Feiten ontleend aan een onderzoek van Res Health uit 2011).

Ziekte  z. heet melanoom, de meest dodelijke vorm van huidkanker (zie verderop).

Het IARC, (International Agency for Research on Cancer) concludeerde niet voor niets, dat alle alcoholische dranken kankerverwekkend zijn. Recent onderzoek richt zich vooral  op het kankerverwekkende bestanddeel aceetaldehyde of ethanal.

Ethanal, niet te verwarren met ethanol, is het eerst optredende stofwisselingsproduct na de inname van alcohol. Dit product ontstaat door inwerking van de mondbacteriën op ethanol. Zij oxideren de alcohol tot ethanal of aceetaldehyde. Deze stof slikken we daarna door.  De lever gaat naast de ethanol ook de ethanal te lijf en zet die om in azijnzuur. De lever kan echter niet eindeloos door blijven gaan met het afbreken van alcohol omdat alcohol ook voor de lever zelf giftig is. Hierdoor gaat de lever op den duur aan de alcohol te gronde. Het ontgiftende leverweefsel verdwijnt geleidelijk. De plaats van de levercellen wordt ingenomen door  vetcellen. Vetcellen kunnen alcohol niet afbreken. Dit uiteindelijk fatale proces heet levercirrose of leververvetting.

Melanoom

Onderzoek van The American Association for Cancer Research, gepubliceerd in het decembernummer 2015 van Cancer Epidemiology, Biomarkers and Prevention, levert  bewijs voor het verband tussen alcoholgebruik en melanoom. Melanoom is  de gevaarlijkste vorm van huidkanker. Onderzoekers legden bij drie recente bevolkingsonderzoeken het alcoholgebruik vast in relatie tot deze ziekte. Ook in 2014 toonde een soortgelijke onderzoeksgroep datzelfde verband al aan. In 2016 verscheen een publicatie die aantoonde dat alcohol daarnaast de tweede belangrijke vorm van huidkanker stimuleert. Deze kankervorm heet plaveiselcelcarcinoom,

Hier volgen enkele bevindingen uit het onderzoek naar het verband  tussen de hoogte van het alcoholgebruik en de kans op melanoom. Hieruit blijkt dat elk dagelijks genoten glas de kans verhoogt met relatief  veertien procent. Tot hun verrassing constateerden de onderzoekers dat ook het type drank verschil maakt voor het risico. Het hoogste risico in het onderzoek leverde witte wijn.

Het menselijk lichaam maakt zoals gezegd na het drinken van alcohol aceetaldehyde aan. Aceetaldehyde maakt je lichaam gevoeliger voor de schadelijke gevolgen van ultraviolette (UV)-straling. Tot hun verrassing ontdekten de onderzoekers dat de kans op melanomen het grootst was op lichaamsdelen die minder aan de zon werden blootgesteld.

Langdurige blootstelling aan direct zonlicht, maar dan zonder te ‘bakken’,  geeft de huid blijkbaar meer weerstand tegen  melanoom dan op de plekken van je lichaam die je in de zon bedekt houdt.

We zijn door de letters van het alfabet heen. Dat heeft 24 letters, dus noodgedwongen gaan we verder met cijfers. Want er is nog meer ontdekt. Inmiddels kan aan de lijst van kankers gerelateerd aan alcoholgebruik definitief

25. prostaatkanker worden toegevoegd. Het is de uitkomst van een uitvoerige evaluatie van eerdere onderzoeken door een werkgroep van de universiteit van Victoria (Canada). Prostaatkanker is bij mannen, gerekend naar het aantal gevallen, de tweede kanker. In 2012 werden wereldwijd 1,1 miljoen nieuwe gevallen geconstateerd. Dat is vijftien procent van alle nieuwe kankergevallen.

Alle mannen die alcohol drinken vertonen een duidelijk verhoogd risico op prostaatkanker vergeleken met niet-drinkers. Als je minstens één glas per week drinkt, en ten hoogste veertien (dat is elke weekdag en dan twee per dag) loop je al een met 8 procent verhoogde kans, vergeleken met niet-drinkers. Behoor je tot de groep van meer dan vier glazen per dag, dan loop je 14 procent meer risico. Ben je een echt zware drinker dan is de kans 18 procent hoger.

Matige tot hoge alcoholconsumptie verhoogt ook het risico op

26. borstkanker. Er zijn weinig harde data bekend over de gevolgen van lichte consumptie (tot 1 drankje per dag) voor het risico op borstkanker. Maar als we de resultaten van meer dan honderd onderzoeken met elkaar vergelijken, dan blijkt in ieder geval vergeleken met niet-drinkers die kans toch groter. De harde waarheid is, dat elke alcoholconsumptie die iemand doet, deze kans vergroot. Een voorbeeld: uit The Harvard Nurses’ Study, een lange-termijnonderzoek dat in 1976 begon en nog steeds doorloopt, blijkt dat zelfs inname van minder dan één drankje per dag een matige toename van dat risico inhoudt.

En een enkel slokje? Een recenter onderzoek laat zien dat zelfs een theelepeltje sterke drank dat vijf seconden in je mond blijft, waarna je het uitspuugt, resulteert in kankerverwekkende concentraties van aceetaldehyde in je mondholte. Deze blootstelling gaat door tot tien minuten nadat je het hebt uitgespuugd. Zelfs mondwater die alcohol bevat, kan dit kankerverwekkende effect geven.

‘Er is nog geen solide wetenschappelijke veilige grenswaarde bekend van aceetetaldehyde in speeksel. Maar een voorzichtig mens ziet ook af van alcoholgebruik in dergelijke producten.’ En, doorredenerend, ook in alle andere medicijnen waar dat in zit, zoals hoestdrankjes.