Bron: avlxyz, Flickr

In de warmere, lichtere tijd van het jaar lijkt het leven meer relaxed en vrij. De boog kan niet altijd gespannen zijn, denken we dan vaker. Ook bewust gezond levende mensen laten dan graag de teugels vieren. Waarom doen we dat eigenlijk? Amerikaans onderzoek naar fastfood leert het ons begrijpen.

Waarom zwichten ook gezonde, bewust etende mensen voor een vette hap als ze langs een snackbar lopen? En toch, overal vind je het broodje gezond en de salade in de fastfoodtent. Maar het blijven de zoete en vette happen die de deur uit vliegen. Cakes met brokkelig gesmolten chocoladetoppings, hamburgers met extra spek, ze zijn doorslaande successen. Mensen weten dat het slecht is maar zijn niet te houden. Blijkbaar zondigt iedereen willens en wetens.

McDonald’s topman Donald Thompson zei dat een zesde van de reclametijd opgaat aan salades. Toch maken die hooguit drie procent uit van de omzet. Ook reclame doet die van salades niet groeien. Darren Tristano, een kopstuk uit de Amerikaanse voedingsindustrie, zegt hetzelfde: “Mensen blijven massaal kiezen voor hamburgers”

Tegenstrijdig

Psycholoog Fitzsimons onderzocht hoe dit komt. Deelnemers aan zijn onderzoek konden kiezen uit vele soorten voedsel. En wat bleek: als de deelnemers ook een gezonde mogelijkheid werd aangeboden, dreef juist dat hen eerder richting het ongezonde eten. “Een gezonde optie in een ongezond totaalpakket: het feit dat dit op het menu staat, maakt dat we juist iets pakken dat slechter voor ons is dan wat we normaal zouden eten.” Fitzsimons noemt dit “plaatsvervangende doelvervulling.” Alleen al het zien van een gezonde keus in een restaurant bevredigt psychologisch gezien de behoefte ‘gezond’. Juist dan voelen mensen zich vrij om te nemen wat ze maar willen. Dit gaat met name op voor de zogenaamde bewuste eters: zij zijn sterk geneigd, ongezond te pakken als er ook gezonde dingen op dat menu staan. ‘Vaak zijn dat juist degenen die hun hand opsteken als gevraagd wordt wie als eerste salade kiest.”

Nobelprijswinnaar en econoom Thomas C. Schelling: “Mensen gedragen zich tegenstrijdig. Een deel van ons wil schone longen en een lang leven, een ander deel van diezelfde persoon kan dol zijn op tabak. Een deel van ons wil een slank lijf, een ander deel wil een vet dessert.” “Zulke onderdelen van onze psyche zijn voortdurend met elkaar in strijd.”

Vette hap

Brian Elbel (Universiteit van New York) ontdekte dat mensen jokten als ze vertelden dat ze minder calorieën aten sinds ze die bij gerechten konden aflezen. Hij ontdekte de leugen toen hij hun kassabonnen natrok. Een ander onderzoek liet zien dat 15 % van de deelnemers die de calorie-info lazen, wel 100 calorieën per maaltijd minder aten. Ketens als McDonalds en Kentucky Fried merkten dat ook. Maar bij de fasfoodketen Subway gebeurde dat niet. Subway serveert relatief gezond eten. De calorie-inname nam daar zelfs toe, van 749 naar 882. Volgens de onderzoekers komt dat doordat Subway tegelijkertijd een goedkope vette hap promootte. In zo’n geval  kiezen mensen voor de portemonnee, ondanks hun gezonde voornemens.

Voedseladviseur Tristano: ‘Mensen zien fastfoodplekken niet als plekken waar je gezond eet. Met die gedachte kopen ze hun schuldgevoel af.”  Onderzoekers overwegen nu bij een maaltijd te vermelden hoeveel lichaamsbeweging het kost dit er weer af te krijgen, met symbolen als verkeerslichten, of voorlichtingscampagnes die mensen leren calorieën te begrijpen.

Marion Nestle, voedingsdeskundige: “Restaurants zijn geen liefdadigheidsinstellingen, maar bedrijven die geld verdienen met eten verkopen. Zoet, zout en vet eten verkoopt.” Thompson van McDonald’s: “De kernvraag is niet, wat is gezond, maar: wat wil de klant? Hannah Terry-Whyte, een Australische foodblogger, bestelde een doughnut breakfast sandwich als toppunt van Amerikaans slecht eten. Tot haar ontzetting zei ze:”Ik zou het zo weer doen.’

Kan het zijn dat ons genetisch geheugen de vele barre eeuwen van hongersnood zo goed heeft opgeslagen dat velen van ons geneigd zijn, waar we maar kunnen, onze tanden te zetten in gebak, mals vlees of zoute vis? Misschien is ‘minder vet, zoet en zout’ wel teveel gevraagd voor de meesten van ons, eenvoudige stervelingen.

Bron: Huffingtonpost