‘Gedenk de blauwe winter in uw spel van vuur’ (Uit een gedicht van Gerrit Komrij)

Winterberg, 22/2/2016

In de Chinese kunstopvatting geldt het vermogen om bewegend water levensecht op papier weer te geven als bewijs van meesterschap; dit is de toetssteen voor examinatoren. De natuur is de leermeesteres van de kunst en ik denk aan een onwaarschijnlijk mooi Chinees sneeuwschilderij terwijl ik hier in de Roodhaarbergen naar de smeltwaterbeekjes kijk, kolkend, kabbelend en fluisterend in hun eigen ondoorgrondelijke taal. Aan de zonkant van de berg loop ik door een tinkelend woud waar smeltende sneeuw trage druppels in duizendvoud parallel doet uiteenvloeien; later op de dag en op grotere hoogte zijn de smeltwaterpoelen opnieuw discreet toegevroren met een vlies van ijs, het koele gazen laken van Moeder Aarde.

Op de Kale Ast woont een wolk,  endemisch als de kronkelige haagbeuken die daar een ongastvrije woonplaats vinden. De wolk wijkt zelden van zijn vaste plek en heeft het hier bijzonder naar zijn zin, in tegenstelling tot de haagbeuken. Zij groeien zich moeizaam een weg door dit leven. Zij bevinden zich aan de uiterste rand van hun leefgebied en op een hoogte waar zij het nauwelijks redden. Hun strijd tegen de kou heeft hun lichamen verwrongen en noest en bultig gemaakt als de bomen in het arctische Stabbursdalen, het noordelijkste woud op deze aarde.

Dit vreemde heideland is vanouds verbonden met doem, want dalen en heuvels dragen hier namen als  Helleplek en Noordhang. Een bord legt uit waarom dit een luchtkuuroord is en waarom het vocht en de kou op deze extreme weerplek het hele klimaatssysteem versterken. “Kou is een weldaad” staat er. Zo lang ik stevig door blijf lopen…

Donkergrijze sneeuwwolken hangen stug in de onbeweeglijke lucht; mist tempert het rozerood aan de horizon; het is slechts een etherisch drama.  De doem die naamgevers deze plek meegaven is oud en misschien zelfs verjaard. Toen moest het koude Winterberg menig jaar zien dat de haveroogst weer was bedorven door de eerste sneeuw. Winterberg heeft tweehonderd sneeuwdagen per jaar, de rest van het Sauerland heeft er maar honderd.  Zonder bevolkingsdruk waren hier nooit mensen komen wonen.  Tegenwoordig, in de era técnica , kan elke denkbare plek bewoonbaar worden gemaakt. Iedereen kan hier hetzelfde welvarende leven leiden als elders in Deutschland. Terwijl de wereld opwarmt, kan het bestaan hier alleen maar verbeteren. De luchtkwaliteit benadert hier al de perfectie, want het korstmos, lakmoes voor een zuivere atmosfeer, ligt hier dik en welig en in vele varianten op de bomen.