Reconstructie van de canyon onder het ijs. Bron: Nasa

Nasa-onderzoekers hebben op basis van luchtfoto’s een enorme kloof ontdekt diep onder de Groenlandse ijskap. Nooit eerder is een dergelijke immense structuur ontdekt onder landijs. De canyon lijkt op een diepe, kronkelende rivierbedding van minstens 750 kilometer lang. Dat is langer dan de Grand Canyon. Op sommige plekken is de diepte 800 meter diep, even diep als de Grand Canyon.Deze immense formatie moet al ouder zijn dan de ijslaag die al miljoenen jaren Groenland bedekt. “We dachten dat het aardoppervlak intussen wel in kaart is gebracht,” zei Jonathan Bamber, hoogleraar fysische geografie uit het Engelse Bristol, die het onderzoek leidde. “Uit dit onderzoek blijkt dus dat er nog altijd veel te ontdekken valt.’

Bambers team publiceerde het onderzoek afgelopen donderdag in het blad Science. Om het landschap onder de Groenlandse ijsmassa in kaart te brengen, gebruikten zij duizenden kilometers radargegevens die de Nasa en Duitse en Britse onderzoekers decennia lang verzamelden vanuit de lucht.

Icebridge

Een groot deel van deze gegevens is afkomstig van een Nasa-onderzoek tussen 2009 en 2012 genaamd Operation Icebridge. Een cruciaal instrument daarbij was de Multichannel Coherent Radar Depth Sounder. Dit apparaat is in staat de dikte te schatten van kilometersdiepe ijslagen en kan zelfs de vormen daaronder detecteren. Bij het analyseren van de radardata ontdekten de onderzoekers een canyon die zich uitstrekt van het midden van Groenland tot onder de Petermann Gletsjerfjord in het noorden.

Bepaalde frequenties van radargolven kunnen zich voortplanten door ijs en zelfs zo ver tot ze afketsen op het onderliggende gesteente. Met het aantal keren dat de radiogolven nodig hebben om terug te kaatsen kunnen onderzoekers de diepte bepalen, zo ook van de canyon. Hoe langer het duurt voor de golven afketsten, hoe dieper de onderliggende rots. “Twee dingen hielpen ons bij deze ontdekking,” aldus Michael Studinger van de Nasa: “De enorme hoeveelheden data die IceBridge verzamelde en het combineren met andere datasets in een Groenlandbrede compilatie van alle bestaande gegevens. Dit maakte de kloof voor onze ogen zichtbaar.”

Smeltwater

The onderzoekers denken dat de canyon een belangrijke rol spelt in het vervoeren van subglaciaal smeltwater van het centrum van Groenland naar de rand van de ijskap. Gegevens suggereren dat voor het ontstaan van de ijskap, 4 miljoen jaar geleden, er water doorheen stroomde vanuit het hart van Groenland richting de kust, als stroomgebied van een grote rivier. “Opmerkelijk dat een kloof met de afmeting van de Grand Canyon pas in the 21ste eeuw is ontdekt onder deze ijskap,” aldus Studinger. “Het laat zien hoe weinig we nog maar weten van het moedergesteente onder grote continentale ijskappen.”

IceBridge zal in maart 2014 terugkeren naar Groenland op opnieuw data te verzamelen over land- en zeeijs in het Noordpoolgebied, opnieuw met meetinstrumenten zoals de ijsdoordringende radar.

Bron: Science Daily

(Werd eerder gepubliceerd op hetkanWel.net)