Bron: Flickr, fox_kiyo
De zoetwaterreserves van deze wereld worden steeds vaker twistappel tussen strijdende belangen. In het slechtste geval kan schoon water een privilege worden voor de rijken. Bedrijven, etnische groepen of andere belanghebbenden kunnen een monopoliepositie verwerven door zichzelf waterreserves toe te eigenen. Er zijn gevallen bekend van rivieren die werden afgetapt of omgeleid, terwijl mensen die stroomafwaarts wonen, zonder kwamen te zitten. Wat kunnen we doen om te voorkomen dat water in de toekomst alleen beschikbaar zal zijn voor wie dat kan betalen? Goede internationale afspraken en actieve burgers die water als een grondrecht bewaken zijn bittere noodzaak.
Zonder water is geen leven mogelijk, maar ook geen economie, industrie of verkeer. Al deze processen hebben veel water nodig. Op dat water moet dus goed gepast worden.
Water is goud waard
Op aarde is evenveel water als sinds het ontstaan ervan, maar door de groeiend wereldbevolking neemt de beschikbaarheid sterk af. Ook door ontbossing en slechte irrigatiepraktijken kunnen hele gebieden verdrogen.
Als een goed schaars raakt, wordt de concurrentie heviger en stijgt de prijs. Met water valt tegenwoordig goud te verdienen. In de Derde Wereld, waar de overheid vaak zwak is, kunnen wild-westsituaties ontstaan waarin alleen een kleine, rijke bovenlaag toegang heeft tot water van goede kwalititeit. Verkeerd of onachtzaam beheer van ons (drink) water kan ertoe leiden dat zelfs in rijke westerse landen waterschaarste ontstaat; zelfs delen van Engeland en Frankrijk hebben soms te maken met watertekorten doordat het publieke belang niet steeds voorop staat bij de waterbedrijven. In het Midden-Oosten speelt water een belangrijke rol bij conflicten.
Wat kunnen we doen?
Het belang van een sterke publieke sector en een mondige burgerij kan problemen voorkomen. Publieke instellingen kunnen de handen ineenslaan om sluipende ‘waterroof’ tegen te gaan. Het Canadese Polaris Instituut maakt zich sterk voor water als een grondrecht. Polaris stelt een strategie voor in drieën.
Ten eerste moet er volgens hen een ‘water-alert’ komen zodat we bedrijven kunnen volgen in hun plannen met oppervlakte- en grondwater. Die mogen zij gerust gebruiken, maar het publieke belang vereist dat hun politiek gemonitord wordt en dat gebeurt nog lang niet overal.
Ten tweede: mensen moeten op lokaal niveau groepen vormen die het waterbeheer observeren en campagnes ontwikkelen die de watervoorziening voor iedereen toegankelijk houden, ook voor bedrijven, maar die burgers beschermen tegen commerciële wildgroei. Deze lokale initiatieven kunnen zich koppelen aan aan landelijke maatregelen. In Canada heb je al groepen als Public Citizen en the Council of Canadians.
Ten derde is het noodzakelijk alternatieven te bieden. Zaken in publiek beheer houden werkt alleen als publieke voorzieningen in excellente staat blijven. Niet alleen nutsbedrijven, ook lokale burgers moeten als waakhonden die kwaliteit in de gaten houden.
Het Polaris Instituut hanteert daarbij drie principes:
-Behoud en beheer van waardevolle waterreserves moet overal topprioriteit zijn.
-Water is een mensenrecht. Zonder water kunnen mensen niet leven. Alle mensen moeten in gelijke mate toegang hebben tot water, of ze nu kunnen betalen of niet.
-Waterdemocratie. We laten het management van ons kostbaarste goed niet overlaten aan alleen bureaucraten of aan het bedrijfsleven. Overal moeten ook burgers mogelijkheden hebben de kwaliteit te bewaken van de waterstandaard.
(Dit artikel is mede gebaseerd op het boek Blauw Goud, door Maude Barlow van de Council of Canadians en Tony Clarke van Polaris. Het werd ook geplaatst op hetkanWel op 22/3/2013)
Lees ook
Tien opmerkelijke feiten over water
De giftige kringloop van hondenpoep
Zilvervis 