(Deze zakelijke tekst verscheen in 2005 op de website van een multinational in medische apparatuur)

 “Nergens anders zoveel snelheid, zo gebruiksvriendelijk, zo’n goed
beeldresultaat.”

(Door Frank Flippo)

Dankzij Oudseyst heeft Medisch Centrum Urewoud (MCU) bij Radiologie nu kortere wachtlijsten, meer werkplezier op de afdeling en het belangrijkst: een veel groter röntgenbereik dan voorheen. Is de toekomst(I) nu begonnen? Kort geleden schafte
het MCU twee buckykamers aan, met onder andere een uitneembare tafeldetector(A). Samen noemt het MCU dit de ‘triatlon’(B). Kees Overschie, hoofd radiologie van het MCU: “Een razendsnel werkresultaat, optimale beeldkwaliteit en bedieningsgemak dat alle analoge systemen in de schaduw stelt. ‘Niemand die dit kent, wil terug naar het oude systeem. De grote kracht van Oudseyst is voor laboranten allereerst gelegen in de automatische volgsturingen. Van twee systemen gingen we naar drie digitale bucky’s: een
triatlon. En dan dit ‘handtasje’: Oudseyst is de enige firma die digitale bucky’s zo maakt dat ze draagbaar zijn. In het Wustenrader ziekenhuis zagen we voor het eerst een dergelijke compacte unit met een 24 x 30 cm draadje eraan. Kort daarna hadden wij het ook.”

(1)Snelheid:

Dit is zonder twijfel een van de grote winstpunten. Sybold van Schagen, hoofd techniek radiologie: “Van soms 10 minuten puur werk, is de feitelijke afhandeling nu maar 1 minuut. Twee seconden na de opname komt het beeld op de display, zes seconden na de opname is het systeem klaar voor de volgende foto. De snelheid van het systeem is fenomenaal. In een paar seconden heb je een haarscherp beeld.”

(2)Gebruiksgemak

Laborant en patient ondervinden nog slechts een minimale belasting. Laborante Willemijn de Kort: “Dit is de fijnste apparatuur waar ik tot nu toe mee gewerkt heb. De bediening is vrij eenvoudig. Je hoeft niet meer heen en weer te lopen tussen bijvoorbeeld de ontwikkelaar en de administratie. Want de foto heb je al op je display. Nog prettiger is die
automatische volgsturing. Vroeger moest je boven je macht werken om de röntgenbuis in positie te draaien, nu doet hij alles zelf.”

(3)Optimale beeldkwaliteit:

Overschie: “De fotokwaliteit is beter dan met film, omdat een computer alle beeldelementen opnieuw opbouwt en automatisch optimaliseert. Insteltechnisch
is het wel een foto. Vroeger ging er best iets mis als de geboortegegevens niet
goed waren naar een andere bak, en dan zoeken maar. Dit systeem zet het zelf
recht. En handmatig manoeuvreren met contrast is veel gemakkelijker, net als vergroten op onderdelen.”

(A)De tafeldetector

Hij heet ‘handtasje’ in het Urewoudse radiologenjargon en dat is niet voor niets. Deze portable detector, met het hoofdapparaat verbonden door een kabel, gebruik je bijvoorbeeld om een polsgewricht te fotograferen. De resolutie is hoger dan die van de twee. Tere weefsels en botstructuren zullen dus bij voorkeur door de portable worden
gedaan. De wendbaarheid komt goed uit: bij iemand die slecht kan bewegen schuif
je de detector zo onder het matras.

(B)De triatlon

Zo noemen enthousiaste medewerkers het totaal aan wat Oudseyst nu in Urewoud heeft neergezet. Het woord duidt op afwisseling en toch behoud van kracht, en dat is precies wat het biedt. Naast volgsturing heeft het systeem autopositionering en automatische focus,
bovendien stelt het zich in op de positie van de beeldcassette. Het systeem heeft een eigen portable generator die vanuit de flatscreens rechtstreeks kan worden bediend.

(1)Geen analoge technieken meer

Kees Overschie: “Voorheen maakte het röntgenapparaat een foto, die eerst ontwikkeld moest worden. Eerst in een doka, later in een ontwikkelapparaat. Vervolgens keken laborant en radioloog of de foto technisch gelukt was. Was dit het geval, dan maakte de radioloog een mondeling verslag van de foto en dat werd dan later uitgetypt. Die getypte versie kregen de andere medisch specialisten onder ogen. Van de röntgenfoto zelf was er maar een. Als die weg was, was die ook onherroepelijk verloren.

En neem nu eens het MCU anno 2005. De foto die het röntgenapparaat nu maakt, krijgt gelijk een back-up en kan gelijktijdig op verschillende computers verschijnen. Specialisten hoeven niet meer naar elkaars afdeling te lopen om een foto in te zien. Interpretatieproblemen kunnen telefonisch worden besproken, met ieder achter zijn eigen computer. Het computersysteem van het ziekenhuis is aangesloten op de webbrowser van het PACS-systeem dat alle data ziekenhuisbreed beschikbaar kan maken voor daartoe
geautoriseerde medewerkers.”

(2)Meer tijd

Al is het proces sterk verbeterd en veranderd, voor de patiënt is het dezelfde gang naar het apparaat. Hij staat nog steeds in de gewenste houding voor een plaat en een röntgenapparaat maakt foto’s. Alleen vangt niet een film de stralen op, maar een seleniumtrommel. Deze kan toe met een lagere minimum stralingsdosis. Een film belicht je daar niet mee, maar digitaal levert het vaak al een acceptabele foto op. En minder
straling is beter voor iedereen. Soms zul je een patiënt nog foto’s moeten
meegeven, bijvoorbeeld naar een buitenlands ziekenhuis dat nog met film werkt.
Maar wanneer uiteindelijk geen foto’s meer geprint worden, is dat een aanzienlijke besparing. De aanschaf van het apparaat verdient zichzelf dus terug.”

Overschie: “Oudere patiënten merken wel dat er iets veranderd is. Ze zijn sneller klaar, tegelijkertijd hebben wij de werkuren niet veranderd. Er is dus meer aandacht voor de patiënt.”
“Het digitaal systeem heeft ook een touchscreen, ook van Oudseyst.
Dat is heel gebruikersvriendelijk. Een koppeling uitzoeken, en een eigen, zeer
handzame generator stuurt het allemaal aan. De inwerktijd van een nieuwe
laborant is in een paar uur gedaan, hier kan zo iemand komen werken.”

Toekomst(I)

Overschie: “Eind 96 hadden we voor het eerst digitale apparatuur. Toen was Urewoud het eerste ziekenhuis met een digitaal systeem. We hadden zes machines grote techniek over de hele afdeling verspreid. En tot voor kort hadden we vier, nu drie buckykamers. De patiënten wachtlijsten zijn opgelost in een mum van tijd, zelfs zonder afsprakensysteem. Nu is iedereen goed ingewerkt, de onderzoekstijden zijn verkort. Tot voor een maand moesten we de hele tijd wachten om te zien wat we deden. Maar dat zie je nu gelijk. We
maken al meer dan 100.000 buckyfoto’s per jaar. Die digitale buckykamers vormde
de eerste stap. De tweede stap is: niet alleen meer filmloos, ook papierloos. Huisartsen die toegang krijgen tot het afsprakensysteem van de unit die afspraken voor de radioloog regelt. Die spreken hun teksten in via een spraakherkenningsysteem. Die teksten worden weer gekoppeld aan het patiëntenprogramma. De volgorde van gebruik wordt dan: eerst gebruiker autoriseren, dan herkenning van de foto en het verslag. Vroeger liep je altijd naar de specialist. En de foto kon zomaar ergens wegraken. En nu heb je enorme
hoeveelheden data. Maar het grote voordeel is, dat weg nooit weg is. Als een fotomap weg was, zag je hem ook nooit meer. Voor een digitale foto kun je naar het gebruiksarchief. En verder is het nog op tape gezet. Ook met de patiënten kun je een stapje verder in de toekomst waarin een patiënt bekend is met de onderzoeken, en ziet ook welke technieken gebruikt en de doses. Naarmate de rest van het werk steeds meer knopjes drukken wordt, is het des te positiever dat de laborant aan het bed blijft van de patiënt. Kennis maken, dan een foto, dan afscheid. Het grote gevaar met deze nieuwe systemen is dat de radioloog eerder een te hoge dosis zal gebruiken, om maar een mooi resultaat te krijgen. Het maakt niet uit of je hoge of lage doses uitgeeft, een foto is altijd iets moois digitaal. Voor een mens is de straling heel snel genoeg. Voor een fraaie presentatie ben je eigenlijk geneigd een hogere dosis te nemen.”

(A)”De driedetectorkamer was onze keus: een grotere detector aan de wand, de tafel, die portable is high-res, bijvoorbeeld voor handen en polsen zeer nuttig. Orthopedisch gerichte foto’s wil je niet in een vaste bucky kamer hebben Je wilt kundig werk. Je moet zo dicht mogelijk op het object zitten. Wat is dan idealer dan de digitale bucky onder het object? Vroeger moest je wachten in de ontwikkelkamer tot een foto gelukt was. Postprocessing hij werkt hem zo op dat hij goed wordt. Wie zou 20 jaar geleden gedacht hebben dat dit de toekomst zou zijn? Je had na een aantal jaren de winchester disk voor de opslag kast met magneetschijven en een centrifuge. En nu? Drie zacht verlichte schermen vormen de display. Het wordt allemaal meer intuïtief in plaats van ambachtelijk. We doen nog wel altijd een lettertje rechts op de foto, zodat we weten wat boven en onder is. Een goed voorbeeld van wat de nieuwe apparatuur kan, is als je een opname maakt van het kniegewricht. De ruimte tussen knieschijf en gewricht was altijd moeilijk weer te geven. Zo kon je ook moeilijk zien hoe ver de slijtage is gevorderd. Nu kun je met moeilijke opnames de ‘handtas’ gewoon onder het matras schuiven.”

Willemijn de Kort, laborante: “Ik vind alles heel overzichtelijk opgezet. Ik ben nooit meer ontevreden met de apparaten. Dit is het fijnste waar ik tot nog toe mee heb gewerkt. De belichting is er al, je drukt op de knop en zet de patiënt klaar. Vroeger moest je echte een hele behandeling opzetten. Nu: is het klaar, dan kun je het meteen zien, foto’s worden met meer doorgestuurd. Het aanbod schept de vraag. Wachtlijsten zijn verdwenen. Het oude systeem had een lagere capaciteit, je kunt nu dus beter plannen. Je hoeft niet meer aan een buis lopen sjorren. Dit is echt beter vol te houden.”

Kees Overschie: “Voor de winst vergeleken met vroeger kom ik steeds weer terug op de snelheid. Nu deze apparaten er zijn, wil letterlijk niemand weer terug. Als bijvoorbeeld in het vorige systeem het aantal lettertekens in een naam te groot was, dan werden de gegevens niet verwerkt, kun je nagaan. Je werkte met een cassette, vervolgens een foto uit het ontwikkelapparaat, weer tien minuten voor je die kunt gebruiken. Nu klik ik en de foto is klaar. Hij staat dan op het beeldscherm. De data zitten op het netwerk. Geen gesjouw meer. De foto is voor ieder ter beschikking. En ieder kan ook gelijktijdig pijltjes op de foto
ontvangen, tabellen, en het verslag ervan. Op die manier zijn we al flink op weg, na filmloos ook papierloos te worden.”

“De investering is heel groot, maar het is een groot ziekenhuis. Het geeft een grote efficiencywinst. De samenwerking met de helpdesk is uitstekend. Onze techniek zelf zit bij Oudseyst. Medewerkers van ons krijgen daar een eerstelijns opleiding in gebruik en in verzekeringen. Maar er is niet vaak iets fout, dat is zeker Het zijn alleen van die kleine
standaarddingetjes zoals een zekeringetje of iets dergelijks.”

“Eigenlijk hebben we geen wachtlijst meer sinds we deze buckykamers hebben. Vroeger kon die tot twee weken oplopen. De laatste analoge systemen gingen een maand geleden weg, maar het lijkt langer geleden. Als laatste deden we het mammografiesysteem weg. Dat is het moeilijkst te fotograferen vanwege de tere weefsels die weinig contrast vertonen. Dat digitale apparaat is ook het duurst. Het meeste geld is het laatst uitgegeven!”

Kees Overschie: “Maar ik zeg het opnieuw: voor de apparaten waarover we het hier hebben, is dit onze beste leverancier Oudseyst. De apparaten hebben de meeste mogelijkheden en de beste flexibiliteit. Duurder dan andere collega’s, maar de klinisch-fysische activiteiten met twee digitale buckykamers zijn met niets anders te vergelijken.”

(Zilvervis maakt zo min mogelijk reclame. Om die reden zijn alle werkelijke namen van
plaatsen, personen en bedrijven veranderd in gefingeerde. Overeenkomsten tussen deze gefingeerde namen en de werkelijkheid berusten op louter toeval. Verder: de vetgedrukte cijfers en letters in de tekst verwijzen naar de oorspronkelijke vormgeving, maar was functioneel genoeg om hier te handhaven)