(Door Frank Flippo)

Dierendag vandaag. Zilvervis houdt van klein, dus hier aandacht voor polder-amfibietjes. ‘t Lijkt lastig: exotische amfibieën mogen niet buiten want die verstoren onze fauna. En
inheemse kikkers en salamanders vangen is verboden. Je mag wel dikkopjes en
kikkerdril meenemen, die, als ze uitgroeien tot kikkers, je vijver als hun
thuis beschouwen. Of ze komen spontaan aanwandelen. Kikkers en padden vinden vaak vrij vlot je vijver.  Salamanders overhalen kost iets meer moeite, maar bij optimale omstandigheden krijg je ook die op bezoek. En een gast die het goed heeft, blijft. Dan zul je vroeg of laat ook hun eitjes ontdekken. Blijven amfibieën nooit lang, dan heeft opnieuw uitzetten van eieren weinig zin. Beter kun je dan eerst iets aan je vijver doen.

Rustig zonnen

Het liefst wonen ze in rustig gelegen vijvers zonder grote, amfibie-etende roofvissen. Zorg voor voldoende vegetatie, zowel in het water als aan de oevers. Laat je filterpomp, watervalletje of beekloop niet de hele vijver in beweging zetten. Voorkom met fijn gaas dat
je vijverpomp dikkopjes opzuigt of larven van salamanders via de aanzuigbuis of
het rooster. Amfibieën zoeken stilstaand of traag stromend water, en plekken
nodig waar ze kunnen opwarmen in de zon. Een glooiende oever aan een zonzijde met
ondieptes is favoriet. Eieren en larven groeien het best bij een vijveroppervlak van minimaal enkele meters en een waterdiepte van minimaal 80 cm. Het water moet schoon zijn, Salamanders zijn het meest gevoelig voor verontreiniging.

Overwinteren op de vijverbodem

Amfibieën overwinteren vaak in modder, of tussen stenen of dakpannen, of holle stenen
buizen. Laat ’s winters de waterpomp goed draaien en houd het oppervlak ijsvrij zodat ze niet sterven aan bodemgassen. Hoofdoorzaak van kikkersterfte is vaak niet de vorst, maar te veel bodemslib. ’s Winters en onder het ijs blijven bacteriën dit slib verteren. Dit
proces onttrekt zo veel zuurstof aan het water dat de overwinterende kikkers verstikken. Beter kun je het bodemslib in het najaar verwijderen. Zonder slib wordt de vijver minder aantrekkelijk als overwinterplek, waardoor kikkers eerder een plekje in de tuin zullen zoeken.

Verstopplekjes in de tuin

Kikkers en salamanders die uit de vijver kruipen en een plek zoeken om te overwinteren,
kijken uit naar vochtige of dicht begroeide plaatsen. Ze gaan vaak al in de
nazomer op zoek, dus heb je geen geschikte plek, begin dan op tijd met stapels
brandhout, steen of dakpannen in de buurt van de vijver te leggen.  Of schuin in de grond gegraven buizen, afgedekt met bladeren. Of bossen snoeihout, compost, kuilen afgedekt
met takken, bladeren of gras. Zo lang ze zich maar kunnen verstoppen in een donker holletje.

Aan land en onder water

Salamanders overwinteren aan land, maar sommige kamsalamanders blijven hun hele leven in het water. Hun larven zijn soms pas na twee jaar ontwikkeld en komen dan aan land. Sommige kleine watersalamanders en Alpensalamanders ontwikkelen zelfs nooit longen. Ook kikkers hebben verschillende voorkeuren. De groene en de kleine groene kikker overwinteren in het water, de bruine en de heikikker op het land. Wil je dat de beestjes echt gaan wonen in je tuin, tref dan voor de zekerheid zowel onder water als aan land voorzieningen.