Screenshot Google Streetview, Knockomagh Wood, Fionn Gross

(Vrij naar: Enchanted Woods, The Celtic Twilight, William Butler Yeats, 1902) 

De dame in het wit

“Een man vertelde mij dat op een dag, als kind, hij met een vriendje een veld in liep om een paard te vangen. Het was er vol zwerfkeien, hazelaarbosjes, jeneverbes en zonneroosjes. Tegen zijn vriend zei hij: “Ik durf te wedden dat als ik door dat bosje daar een steen gooi, dat die daar blijft hangen.” Hij raapte een droge koeienvlaai op en gooide. Zo gauw het ding de takken raakte, begon de mooist mogelijke muziek te spelen. Ze schrokken zich een ongeluk en renden hard weg, maar konden het toch niet laten om verderop even stiekem om te kijken.  Rond het bosje liep een dame in het wit, steeds maar rond en rond.  De man vertelde: “Eerst was het een vrouw maar daarna werd het een man, en ook die bleef steeds maar rondjes lopen om dat bosje.”

Yeats vertelt: “Ik ga vaak in discussie over de ware aard van verschijningen, maar ik verstrik me dan vaak in ingewikkelde argumenten. Toen Socrates eens een intellectuele mening hoorde over de nimf van de Illissus, antwoordde hij: “wat gewone mensen mij erover vertellen, is genoeg voor mij”. Soms geloof ik dat de hele natuur rondom ons vol zit met onzichtbare wezens. Sommigen zijn lelijk, grotesk, sommige gemeen of dwaas. Maar velen van hen zijn mooier dan alle andere mensen die we ooit hebben gezien. En ze zijn niet veraf als we wandelen op elke plek die ons plezierige en rustige momenten kan geven. Als kind kon ik nooit een bos betreden zonder te verwachten elk ogenblik iemand of iets te zullen ontmoeten waar ik lange tijd naar had uitgekeken, zonder precies te weten wat het was dat ik precies zocht. Zelfs nu nog struin ik, zo gauw ik in de gelegenheid ben, vaak even snel een hoekje bos of hakhout in, hoe onbetekenend ook, dat andere mensen over het hoofd lijken te zien. Nog altijd vind ik dat enigszins spannend, zo sterk heeft dit gevoel van verwachting mij in haar greep. ”

Schoonheid als een poort uit het Net

Hij vervolgt: “Ik zal zeker nooit geloven dat een zonsondergang niets meer is dan alleen dat. Want onze voorvaderen zagen daar de doden voor zich in grote menigten, die als schapen hun herder de zon volgden, mee de diepte van de nacht in.  En als ze die al niet meer zagen, waren ze zich in ieder geval gewaar van een vage aanwezigheid en een bijna onmerkbare beweging.  En zelfs zonder dat, kan alleen al de pure ervaring van schoonheid zonder meer, een poort vormen die ons uit het Net kan leiden. In dat Net werden wij gevangen toen we geboren werden en deze wereld betraden. Als de ervaring van schoonheid  geen poort kan worden, blijft die ervaring maar vluchtig en zal niet beklijven. Hij zal niet aarden, en dan kun je maar beter thuis blijven bij je haardvuurtje en je luie lijf vetmesten, (of, zoals Gerard Reve zei: plat vermaak en je dichtvreten bij de buis, FF).  Of als een kip zonder kop heen en weer te rennen tijdens het beoefenen van de een of andere dwaze sport. En dat allemaal,  in plaats van te kijken naar de fijnst denkbare schouwspelen die de natuur kan bieden: zoals het tere spel van licht en schaduw, als de wind strijkt  over pas uitgebotte groene bladeren.”

Ode aan de eenvoudigen van geest

“Eenmaal bevrijd uit de struikgewassen van elkaar wederzijds ontkennende argumenten kom ik tot mezelf en zeg:  zeker bestaan ze, deze goddelijke wezens.  De enige die hun bestaan ontkennen zijn wij, die niet langer eenvoudig en niet langer wijs zijn.  In alle tijden waren het juist de eenvoudigen van geest en de wijzen onder ons, die hen waarnamen en zelfs met hen spraken. ( Alle beroemde mystici spreken ervan, van deze ‘simple minds’. Ook christenen getuigen van de onschatbare waarde van de kinderlijke ziel: ‘want de poorten van mijn rijk staan voor kinderen open.’ Zalig zijn de zachtmoedigen van geest. Want zij zijn degenen die het aardrijk zullen beërven.’ Om met Aphrodites Child te spreken (in de song Altamont) : We are the rolling people. The waiting people. The why people. The tambourine people. The alternative people. The angel people.  FF)

Deze (voor ons onzichtbaren FF) leven hun gepassioneerde levens niet ver van waar wij zelf wonen. En na onze dood zullen wij in hun gezelschap verkeren. Tenminste, zo lang we de eenvoud van onze ziel behouden. (Zo lang we ons innerlijk kind niet laten verdorren, FF) .”

(Dit is een vrije vertaling van Yeats’ beroemde maar tegenwoordig nog weinig gelezen De Keltische Schemering, verwijzend naar de lange avond- en ochtendschemeringen in Ierland en het zachte, bewolkte klimaat, waar de zon vaak versluierd wordt door nevel, mist, bewolking en alles daar tussenin)