Bron: Toni Castillo Quero, Flickr

(Alta Verapaz, Guatemala, 1998)

Onze gids Anibal zegt dat men er elke week offert aan de Maagd, maar dat er ook duivelse dingen worden aanbeden. Dit was de muil van de onderwereld waar de koning van het dodenrijk werd aangeroepen om bescherming af te smeken voor voor de talloze gestorven zielen. Hoeveel duizenden jaren verstreken sinds de Popol Vuh voor het eerst hiervan verhaalde? 

De grot was zeer klam en vochtig en we zagen nog geen tiende van wat er te zien was, omdat de generator was afgebrand die gewoonlijk de grot van brandende lampjes voorziet. De leuningen langs de glibberige trapjes waren van ijzeren waterleidingbuizen. Eenmaal buiten zagen onze handen bruin van de roest, wat we afwasten bij de rivier die hier helderblauw bovengronds verschijnt. Dat was na een steile afdaling waarbij aan onze gids Anibal was gevraagd of die gevaarlijk was. Dit viel mee, maar onze metgezellin Kristina spoot desinfecterende lotion op onze handen, je wist maar nooit in zo’n land.

Zoals de zwerfster die wij gisteren een quetzal gaven omdat ze daar zo psychotisch vereenzaamd zat te wezen tussen haar kartonnen dozen, die een fietsenrek bloot glimlachte en vanuit de diepten van haar verwarring een gestameld gracias naar boven wist te halen. De rest was onverstaanbaar, zoals de woorden van de indiaan tegen wie Anibal sprak. De man deed een broederlijke stap voorwaarts en uitte hartelijke woorden nadat Anibal van het Spaans op het Quichè was overgestapt; een transformatie van lucht naar medemens.

In het Quichè sprak zijn ziel, zoals de ziel sprak van de indiaan die een eloquente speech afstak à l’improviste, na de korte inleiding in het Spaans van de zwarte priester, gisteren in de Candelaríakerk. De kerk had zwartgeblakerde kruisen met vogelveren en kaarsjes vastgeplakt in hun eigen vet op de vloer, brandend als de zielen van de indianen en de natuurwezens die zij vereren. Zijn speech was wondermooi en onverstaanbaar en zo zichtbaar diepgevoeld.  Hij illustreerde zijn betoog met zijn schouders die hij bijna hulpeloos optrok en zijn armen die hij spreidde, en weer los langs zijn lijf liet vallen, even expressief als de voorganger uit Zaïre, die zich een vlekkeloos Spaans en even voorbeeldig Quichè had eigengemaakt, hier in de heuvels van Verapaz, tussen de verkoolde offerandes, imposant als het zwartberookte altaar in die grot van zwart uitgeslagen steen, dat altaar dat al genoemd wordt in de Popol Vuh.

(Fragment uit mijn reisverhalen)