Bron: dollen, Flickr

Wat onze voorouders in de steentijd niet aten, zouden wij ook niet moeten eten. Dat is wat voorstanders van het paleo-dieet adviseren. Het dieet van de oermens bestaat uit voeding die je als jager-verzamelaar kon vinden. Dat was 13.000 jaar geleden. In die korte tijd hebben wij ons niet evolutionair kunnen aanpassen aan het nieuwe voedsel dat we toen gingen eten: brood, zuivel, peulvruchten. Want de jager- verzamelaars werden boeren. We kregen kwalen die we daarvoor niet hadden. Voor een optimale gezondheid moeten we dus terug naar de Steentijd. Onzin of waarheid?

Paleo-dieet: gevarieerd menu

Miljoenen jaren rende de mens in groepjes achter dieren aan. Hij jaagde, aasde, viste en verzamelde eieren, knollen, wortels, bessen, loten, noten en vruchten. Tijdens voedselschaarste zocht hij nieuwe gebieden op. Hij bewoog vrij veel, zijn voeding was relatief suikerarm. Dit veranderde allemaal toen de mensen landbouw gingen bedrijven, en zeker sinds de opkomst van de voedingsindustrie, in de 20ste eeuw. De oermens zal wat er in de supermarkt allemaal aan flesjes, pakjes en zakjes ligt uitgestalt, vast niet als voedsel hebben herkend.

Wie anno 2014 het paleodieet volgt, neemt alleen vers en onbewerkt eten, en geen bewerkt voedsel. Door de vele eiwitten en vetten blijf je lang verzadigd. Door het eten van blaadjes, bessen en noten krijg je veel vitaminen, mineralen en antioxidanten binnen. Paleo is ook een levensstijl: veel bewegen in de buitenlucht, snaaien uit de vrije natuur, niet joggen maar korte sprintjes trekken (op de vlucht voor een poema), tukjes… het klinkt allemaal zo slecht nog niet. Maar er is ook kritiek.

Het Oerdieet volgens Remko Kuipers

Paleo’s geloven dat obesitas, suikerziekte, botontkalking en meer nare welvaartsziekten ontstonden doordat we overschakelden naar een eetpatroon met veel meer zuivel, peulvruchten en granen. Onze lichamen pasten zich wel iets aan, maar dat waren meer noodgrepen, zegt Remko Kuipers, een onderzoeker die gepromoveerd is aan de Rijksuniversiteit Groningen en onlangs het boek Het Oerdieet (2014) publiceerde. Die noodgrepen waren: meer amylase in het speeksel (dat zetmeel in knollen omzet in suikers) en een groter vermogen om melksuikers af te breken. Kuipers is een van de bekendste Nederlandse voorvechters van het paleodieet. Vergeleken met veel paleo’s denkt hij gematigd: peulen, zuivel en granen niet afschaffen, maar alleen de consumptie flink verminderen. Veel paleo’s gaan all the way en eten er helemaal niets meer van.

Omdat wij tegenwoordig veel beter tegen melk(suikers) bestand zijn, kunnen we melk redelijk verteren. Maar dit verhindert niet, dat lactose ons op langere termijn kwalen kan bezorgen zoals aderverkalking en staar. Veel paleo’s eten grote hoeveelheden vlees en vis, en weinig koolhydraten. Wij zijn echter geen apen. Apendarmen verteren taaie plantenvezels, die van ons niet. Apendarmen zijn beter bestand tegen rauw vlees dan de onze. Apen kunnen geen zetmeel uit knollen omzetten in suiker. Wij wel, waarschijnlijk sinds de ontdekking van het vuur.

Kritiek op het paleo-dieet

Veel paleo’s eten geen aardappelen, brood en suikers meer en dus bijna geen koolhydraten. Kris Verburgh waarschuwt in zijn Voedzelzandloper: koolhydraten en suikers leveren noodzakelijke energie, ook voor je hersenen. Weinig koolhydraten is erg gezond, helemaal geen koolhydraten is destructief. Dan gaat je lijf methylglyoxal aanmaken, 40.000 keer actiever dan gewone suiker. Deze stof creëert meer cellenvernietigende vrije radicalen dan welke voeding ook. Het zet je op een supersnelweg naar diabetes en veroudering.

Hij waarschuwt ook tegen te veel eiwitten en vetten. Deze stoffen afbreken is nogal belastend voor je lijf, vooral je lever en nieren. Ouderdomsziekten als Alzheimer ontstaan door samenklittende, slecht verteerde proteïnen die neerslaan in bloedvaten en hersenen. Dagelijkse vleeseters hebben vier keer zoveel kans op een hartaanval dan wie maar de helft ervan eet. Dierlijke vetten verzuren het bloed en verhogen de kans op botontkalking.

At de steentijdmens dagelijks vlees? Elke dag een mammoet vellen of een gazelle vangen? Waarschijnlijk aten ze vooral knollen en groen, met wat noten, fruit en heel af en toe wat vlees. En dan is er nog Die Umwelt. “Een pond vlees vereist 30 pond graan en 4500 liter water”, zegt Jonathan Foley van de Universiteit van Minnesota. “De hoeveelheid land geschikt voor begrazing is beperkt. De helft van de mensheid leeft op rijst. Die kunnen nooit allemaal paleo worden, we hebben niet genoeg bouwland voor al die grazers. Paleo is voor de elite”. Als mensen overstappen op een veganistisch dieet, duurt het ruim vier jaar voor er tekorten ontstaan. Volgens Verburgh heeft je noodzakelijke dagelijkse stukje vlees ongeveer de afmeting van het rondje dat je kunt maken met duim en wijsvinger. Kortom, veel vlees eten, is niet goed voor je gezondheid en het milieu.

Wat staat er op het menu bij het paleo-dieet?

-Groente: Asperges, avocado, artisjok, wortels, koolsoorten, spinazie, selderij, uien. Pompoen, bietjes en bataat voor sporters of wie niet af wil vallen; courgette, pepers en aubergine als je nachtschades verdraagt.

-Paleo-fruit: geen hele bak aardbeien want kwekerijen had je niet. Dus alle fruit met mate.

-Eiwitten: alle biologische en onbewerkte vlees, vis en eieren.

Zes voordelen van een paleodieet

1. Je hoeft nooit meer etiketten te lezen, want alles wat je koopt is natuurlijk.

2. Je krijgt geen suikerpieken meer en bent dus gelijkmatiger gestemd en met een gelijkmatiger energieniveau.

3. Je krijgt vrachten gezonde vitamines binnen door het grote aandeel rauw in je eten.

4. Je bent veel opgewekter vanwege de opmonterende frisse lucht en zonneschijn en leert en passant veel wilde bessen, kruiden en groenten kennen.

5. Paleo’s joggen niet maar trekken korte sprintjes, vanwege de theorie dat mensen vroeger vooral snel moesten wegrennen, bijvoorbeeld voor een poema. Je leert razendsnelle sprintjes trekken, zo vaak dat je er nauwelijks meer van buiten adem raakt

6. Paleo’s  slapen diep en goed vanwege hun  natuurlijke suiker- en cortisolspiegels. ‘s Ochtends zijn ze zeer actief, en tegen het vallen van het duister willen ze naar bed.